Moksa - nieznane fakty dotyczące liści bylicy
Moksoterapia stała się obecnie popularną terapią naturalną w Europie. Surowcem do produkcji moksy są liście bylicy. Wiedza na temat liści bylicy może być pomocna przy wyborze produktów do moksoterapii. Ten artykuł odnosi się do wyników badań przeprowadzonych przez profesora Wana Dingronga i jego zespół, szczegółowo przedstawiając fakty dotyczące liści bylicy. Niezależnie od tego, czy jesteś terapeutą stosującym moksę, entuzjastą tej terapii, sprzedawcą produktów do moksoterapii czy producentem tych produktów, ten artykuł na pewno cię zainteresuje!
Spis treści:
1) Moksa w Azji Wschodniej
2) Bylica w tradycyjnej kulturze chińskiej
3) Qiai, bylica z Qichun, oznacza moksę wysokiej jakość
4) Najlepszy czas na zbieranie liści bylicy
5) Jak tradycyjnie suszyć liście bylicy
6) „Trzyletnia moksa na siedmioletnią chorobę”
Moksa w Azji Wschodniej
Kultura chińska w VI wieku n.e. w czasach panowania dynastii Liang okazała się bardzo atrakcyjna dla sąsiedniej Korei i Japonii. Moksoterapia uważana jest za jedną z technik chińskich wprowadzonych wówczas do Korei i Japonii. Terapia moksą odgrywa istotną rolę w tradycyjnej medycynie Korei i Japonii. W Europie dostępne są obecnie produkty do moksoterapii pochodzące zarówno z Chin, Japonii, jak i Korei Południowej.
W Korei Południowej podstawowym źródłem liści bylicy są rośliny Artemisia argyi, Artemisia princeps i Artemisia montana. W Japonii podstawowym źródłem liści bylicy są Artemisia princeps i Artemisia montana. W Chinach kontynentalnych, Hongkongu i na Tajwanie jedynym źródłem liści bylicy jest Artemisia argyi. W niektórych prowincjach Chin do produkcji moksy stosowana jest również Artemisia indica.
Bylica w tradycyjnej kulturze chińskiej
Bylica jest rozpowszechnioną rośliną w Chinach. Jest nie tylko ziołem, ale także ma duże znaczenie kulturowe.
W okolicach Święta Qingming (chińskiego święta zmarłych), które przypada na 4 lub 5 kwietnia, Chińczycy z południa przygotowują potrawę nazywaną „zielonymi kulkami", których głównym składnikiem jest ryż kleisty. Kolor zielonych kulek tradycyjnie uzyskuje się z zielonych pędów bylicy.
Piąty dzień piątego miesiąca księżycowego to Święto Duanwu (Święto Smoczych Łodzi). Dzień ten oznacza nadejście lata, które jest porą roku, w której pojawiają się różne czynniki patogenne, w tym Gorąco, Wilgoć i owady. Tego dnia przed wejściem do każdego chińskiego domu pojawia się wiązanka bylicy i słodkiej trzciny. Przyjemny ziołowy zapach roślin ma zapewnić domownikom odporność na choroby.
Qiai, bylica z Qichun, oznacza moksę wysokiej jakość
Podczas świąt ludzie zawsze używają liści bylicy zebranych w swoim rodzinnym mieście. Ale do celów medycznych zawsze preferowany jest surowiec z określonego obszaru. Przed XIII wiekiem liście bylicy ze wsi Tangyin w prowincji Henan lub z miasta Ningbo w prowincji Zhejiang odznaczały się szczególnie wysoką jakością. Przez ostatnie kilkaset lat liście bylicy z Qichun w prowincji Hubei były uznawane za te o najwyższej jakości. Według badań chińskich naukowców, poziom olejku lotnego, flawonoidów i taniny w liściach bylicy z Qichun jest znacznie wyższy niż ten w liściach bylicy z innych obszarów Chin. Bylica z Qichun, jest jedną z odmian bylicy noszącej nazwę Artemisia argyi cv. Qiai.
Nawet w samym Qichun różne warunki uprawy mogą wpływać na jakość liści bylicy. Pełne nasłonecznienie i wilgotna gleba o niskiej kwaśności zwiększają poziom flawonoidów, taniny i kwasów organicznych, sprawiając, że liście bylicy lepiej nadają się do celów medycznych. Mniejsza ilość słońca i wody zwiększa poziom olejku lotnego, co korzystnie wpływa na produkcję olejku eterycznego.
Dużym problemem dla współczesnej Tradycyjnej Medycyny Chińskiej jest nadmierne stosowanie nawozów chemicznych, co w istotny sposób obniża jakość ziół. Nawozy wieloskładnikowe NPK zwiększają plony liści bylicy oraz zwiększają poziom olejku lotnego, ale poziomy flawonoidów i taniny są znacznie zmniejszone. Nawóz organiczny ma podobny, ale nieco mniejszy wpływ.
Najlepszy czas na zbieranie liści bylicy
Tradycyjnie uważa się, że dni w pobliżu Święta Duanwu to najlepszy czas na zbieranie liści bylicy. Piąty dzień piątego miesiąca księżycowego przypada między końcem maja a końcem czerwca. Według badań chińskich naukowców, najlepszym czasem na zbieranie liści bylicy jest początek czerwca. Wtedy liście bylicy mają najwyższe poziomy olejku lotnego, flawonoidów i taniny oraz dają największe plony.
W starożytności zioła zawsze były zbierane z dziko rosnących roślin. Pod koniec XIX wieku liczba ludzi w Chinach wynosiła około 400 milionów. Obecnie liczba ludzi w Chinach przekroczyła 1,4 miliarda. Wewnętrzne spożycie ziół znacznie wzrosło. Zioła są również eksportowane do innych krajów. W związku z tym, aby zaspokoić popyt na zioła, częstotliwość zbierania ziół jest większa niż kiedyś.
Obecnie producenci ziół mogą zbierać liście bylicy trzy razy w roku. Pierwszy raz zbierane są na początku czerwca, drugi raz na początku jesieni, a trzeci raz na początku zimy. Według badań chińskich naukowców, liście bylicy zebrane na początku czerwca mają najwyższy poziom olejku lotnego, flawonoidów i taniny. Jednak liście bylicy zebrane na początku jesieni charakteryzują się najwyższą temperaturą spalania, co czyni je bardzo dobrym źródłem do produkcji moksy.
Jak tradycyjnie suszyć liście bylicy
Tradycyjnie liście bylicy suszy się na słońcu lub w cieniu. Według badań chińskich naukowców, poziom olejku lotnego, flawonoidów, taniny i kwasów organicznych w liściach bylicy suszonych w cieniu są znacznie wyższe niż w liściach bylicy suszonych na słońcu. Oznacza to, że suszenie liści bylicy w cieniu gwarantuje ich wysoką jakość dla celów ziołolecznictwa. Natomiast temperatura spalania liści bylicy suszonych w cieniu jest tylko nieco wyższa niż tych suszonych na słońcu, co oznacza, że dla celów moksoterapii nie ma dużego znaczenia czy suszenie odbywało się na słońcu czy w cieniu.
Według doświadczeń niektórych producentów moksy, suszenie dużej ilości liści bylicy całkowicie w cieniu jest niewykonalne. Na południu Chin wilgotna pogoda może sprawić, że liście bylicy spleśnieją. Dlatego suszenie na słońcu jest szybkim i bezpiecznym sposobem produkcji moksy.
„Trzyletnia moksa na siedmioletnią chorobę”
Najbardziej znany cytat na temat moksoterapii pochodzi od Mencjusza, wielkiego myśliciela starożytnych Chin. Mencjusz powiedział: „Monarchowie, którzy chcą być wielkimi władcami muszą podejść do tego jak do szukania trzyletniej moksy na siedmioletnią chorobę. Jeśli nie zrobisz zapasów zawczasu, nie będziesz jej miał kiedy stanie się potrzebna”. Liście bylicy powinny być przechowywane przez długi czas przed ich przetworzeniem na moksę. W teorii Tradycyjnej Medycyny Chińskiej celem tego procesu jest osłabienie suchego i gwałtownego charakteru liści bylicy, aby spalanie moksy było łagodne i nie miało szkodliwych efektów.
Według badań chińskich naukowców, poziom olejku lotnego spada średnio o 26,5% po przechowywaniu bylicy w zamkniętym środowisku przez rok, spada średnio o 32,5% po dwóch latach i spada średnio o 34,9% po trzech latach. Po czterech latach poziomy flawonoidów i taniny spada średnio o 49,3% i 46,7%. Skład olejku lotnego również ulega znaczącym zmianom po długotrwałym przechowywaniu.
Kiedy liście bylicy są używane jako zioło, jest oczywiste, że długotrwałe przechowywanie szkodzi ich właściwościom leczniczym. Dlatego dla celów ziołolecznictwa, zdaniem chińskich naukowców, "długotrwałe przechowywanie nie zawsze jest właściwe.”
Źródła:
WAN Dingrong, WU Juan, PU Rui, et al. A survey of identification, quality and international standard of Artemisia argyi leaf [J]. Journal of South-Central University for Nationalities (Natural Science Edition), 2020, 39 (4): 362-369.
